Nền văn hóa lúa nước đã có cách đây khoảng 10.000 năm trước tại vùng Đông Nam Á và được gọi là nền văn minh cổ đại. Việt Nam với 3/4 diện tích là đồi núi, phần lớn người dân sống nhờ chủ yếu vào lao động nông nghiệp. Và cây lúa là một trong những cây nông nghiệp chính có từ rất lâu đời ở Việt Nam, cũng chính cây lúa cùng với địa hình thổ nhưỡng của đất nước ta đã tạo nên nền văn hóa lúa nước Việt Nam.Hãy cùng Làng Tre Việt tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Văn hóa lúa nước là gì?
Nền văn hóa lúa nước đã có cách đây khoảng 10.000 năm trước tại vùng Đông Nam Á và được gọi là nền văn minh cổ đại. Khi nói đến văn minh ta nghĩ ngay đến sự tiến bộ vượt bậc và với văn hóa lúa nước đó chính là sự phát triển của kỹ thuật canh tác lúa, thủy lợi,… đạt đến trình độ cao đủ sản phẩm phục vụ cho một cộng đồng dân cư đông đúc.
Có thể bạn muốn xem thêm:
- Văn hóa thờ cúng tổ tiên nước ta đã xuất hiện từ rất lâu
- Văn hóa gia đình Việt Nam ngày xưa có điều gì đặc biệt?
- Văn hóa làng biến đối như thế nào trong thời hiện đại?
Nhìn lại quá trình di chuyển của cây lúa nước ta có thể thấy, ban đầu cây lúa có mặt ở các nước Đông Nam Á, sau đó chúng bắt đầu lan lên phía Bắc. Tuy nhiên lại có một số tác giả khác cho rằng cái nôi của lúa nước là ở Đông Dương, một số nhà nghiên cứu Việt Nam lại cho rằng nguồn gốc cây lúa là ở Miền Nam nước ta và Campuchia.
Nguồn gốc của cây lúa nước ở đâu? Câu hỏi là niềm băn khoăn của nhiều người, cho tới nay đã có nhiều chuyên gia đề cập đến vấn đề này nhưng các dữ liệu vẫn chưa chắc chắn và chưa có sự thống nhất với nhau.
Vị trí địa lý
Lúa nước ngày nay đã có mặt ở khắp mọi nơi, chúng trở nên quen thuộc và gắn bó với con người đặc biệt là với các nước có nhiều diện tích đất nông nghiệp. Sản phẩm của cây lúa làm ra phục vụ trực tiếp cho cuộc sống hàng ngày của con người, cây lúa rất gần gũi và không thể thiếu.
Điều kiện tự nhiên
Ở các nước Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng nhờ có khu vực địa hình chịu tác động của gió mùa nên rất phù hợp cho việc canh tác và phát triển nền văn hóa lúa nước Việt Nam. Khí hậu Việt Nam ôn hòa, không có nhiều các dạng thời tiết cực đoan nên công việc làm lúa nước không bị ảnh hưởng. Nhiều hoạt động canh tác luôn được duy trì ổn định và ngày càng cho năng xuất cao nhờ áp dụng những tiến bộ của khoa học.
Môi trường
Môi trường là một yếu tố quan trọng giúp cây lúa phát triển nhanh, lúa có cho năng xuất cao hay không là nhờ vào yếu tố môi trường. Môi trường ô nhiễm đang là vấn đề chung của cả thế giới, bài toán khó giữa việc vừa phát triển công nghiệp mà vẫn bảo vệ được môi trường vẫn chưa có lời giải cuối cùng.
Riêng ở Việt Nam, môi trường ở các thành phố lớn cũng đang là vấn đề nhức nhối của nhiều ban ngành, tuy nhiên ở các vùng nông thôn sự ô nhiễm cũng đã xuất hiện nhưng vẫn chưa có những tác động của nó không quá lớn nên không ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cây lúa nước.
Các yếu tố khác
Ngoài các yếu tố như môi trường, địa hình, điều kiện tự nhiên,… các yếu tố như nhiệt độ, kỹ thuật canh tác, bón phân, cũng tác động nhiều đến sản lượng của cây lúa nước.
Các giống lúa nước
Giống lúa được phân loại theo hình dạng và cấu trúc của chúng, ngoài các giống lúa tẻ, nền văn hóa lúa nước Việt Nam còn có nhiều giống lúa nếp nổi tiếng khác như: lúa nếp cái hoa vàng Hải hậu, lúa nếp cẩm Ninh Bình, lúa nếp cái nương Yên Bái.
Lịch sử
Trong văn hóa Việt Nam, nền văn minh lúa nước Việt Nam đã được chứng minh bắt đầu vào thời kỳ đồ đá mới, các nền văn hóa mới Hòa Bình – Bắc Sơn ước tính hơn 10.000 năm TCN. Các nhà khảo cổ tìm thấy các hạt thóc hóa thạch và rất nhiều công cụ làm lúa nước khác cho thấy nền văn hóa lúa nước ra đời rất lâu.
Có thể bạn quan tâm:
- Văn hóa doanh nghiệp – Chìa khóa cho phát triển của tổ chức
- Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam – Vẻ đẹp của đất Việt
Các di tích về bữa cơm bắt nguồn từ các cây lúa mọc hoang của người tiền sử, một số dấu tích cho thấy người tiền sử đã phát hiện và cho trồng thử nghiệm một loại lúa. Và sau đó đã có một phát hiện về “hóa thạch lúa” cho thấy người tiền sử rất nhanh chóng tìm được cách trồng và sử dụng lúa trồng nhiều hơn là lúa hoang dã.
Càng về sau này lúa trở thành thực phẩm chính trong các bữa ăn và được trồng rộng rãi trong cả nước, việc phân chia vùng miền, địa lý khác nhau đã tạo ra các loại lúa đặc trưng khác nhau. Sự khác biệt này cũng tạo nên hương vị khác nhau của lúa gạo, nên văn hóa lúa nước Việt Nam thêm phần đa dạng và đặc sắc hơn rất nhiều.
Công cụ sản xuất
Nền văn hóa lúa nước của Việt Nam từ những thời kỳ đầu tiên con người đã tự chế tạo ra những công cụ phù hợp để sản xuất và khai thác cây lúa nước mà đến ngày nay vẫn còn được sử dụng như: cuốc, liềm gặt lúa, cối xay,…
Tuy nhiên, trong nhịp sống của thời đại công nghiệp phát triển, một số những công đoạn trong quy trình sản xuất lúa đã được máy móc hỗ trợ. Ngày nay cấy lúa không cần phải chăng dây thay vào đó đã có máy cấy lúa, máy gặt giúp người nông dân thu hoạch chứ không cần dùng liềm để gặt tay như trước đây.
Hệ thống thủy lợi
Hệ thống thủy lợi phục vụ cho sản xuất lúa luôn được chú trọng đầu tư quy hoạch một cách khoa học, giúp người trồng lúa thuận tiện trong việc dẫn nước vào đồng.
Văn hóa lúa nước được hình thành từ nhiều yếu tố trong đó có điều kiện tự nhiên và con người. Mong rằng thông qua những nội dung trên bạn đã hiểu thêm về văn hóa nước ta.
Tổng hợp: vanhoa247.net
