Khi nói về chức năng của văn hóa, văn hóa xã hội là gì, ta cần nhớ đến 5 chức năng tiêu biểu: Chức năng giáo dục; Chức năng nhận thức, dự báo; Chức năng thẩm mỹ; Chức năng giải trí; Chức năng kế tục và phát triển giữa các thế hệ. Biểu hiện cụ thể từng chức năng chính như sau.
Chức năng giáo dục
Giáo dục là một trong những chức năng của văn hóa tiêu biểu nhất. Các hoạt động, các sản phẩm của văn hoá có thể tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển cả về tinh thần và thể chất của con người. Theo thời gian, con người sẽ hoàn thiện phẩm chất và năng lực theo chuẩn mực xã hội đề ra. Chức năng giáo dục của văn hóa không chỉ thể hiện qua truyền thống văn hoá – những giá trị đã ổn định, mà còn thông qua những giá trị đang dần hình thành. Chúng tạo nên một hệ thống chuẩn mực mà con người hướng đến.
Có thể bạn quan tâm:
- Vai trò của văn hóa trong quá trình thay đổi của kinh tế xã hội
- Văn hóa Tây Nguyên có những điều gì thú vị, đặc sắc?
- Văn hoa Sa Huỳnh xuất hiện khi nào? Văn hóa có gì đặc biệt?
Vì thế, văn hoá đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của mỗi con người, hay nói cách khác là “trồng người “. Thông qua chức năng giáo dục, văn hoá đã tạo nên sự phát triển liên tục của lịch sử mỗi dân tộc và lịch sử của toàn nhân loại. Văn hoá có khả năng duy trì và phát triển bản sắc dân tộc, đồng thời là cầu nối hữu nghị gắn bó giữa các dân tộc với nhau, gắn kết thế hệ này với thế hệ khác nhằm mục tiêu hướng tới sự Chân – Thiện – Mỹ. Văn hoá chính là cái “gen” xã hội, di truyền phẩm chất cộng đồng người tới các thế hệ mai sau.
Chức năng nhận thức, dự báo
Chức năng nhận thức trong văn hóa là gì? Khi nhắc đến chức năng của văn hóa không thể không kể đến chức năng nhận thức, dự báo. Đây là chức năng đầu tiên và tồn tại trong tất cả hoạt động văn hoá. Vì nếu con người không có nhận thức thì sẽ không thể phát sinh bất cứ một hành động văn hoá nào. Thông qua đặc trưng, đặc thù của văn hóa mà quá trình nhận thức này của con người mới được hình thành trong các hoạt động văn hóa. Muốn phát huy những tiềm năng ở con người thì trước tiên cần nâng cao trình độ nhận thức của con người.
Chức năng thẩm mỹ
Chức năng thẩm mỹ cũng là một trong những chức năng của văn hóa. Con người bên cạnh nhu cầu hiểu biết thì còn có cả nhu cầu hưởng thụ và luôn hướng tới cái đẹp. Văn hóa cần phải có chức năng này là bởi hiện thực cuộc sống luôn được con người nhào nặn theo quy luật của cái đẹp. Hay nói khác đi, con người đã sáng tạo ra văn hoá tuân theo quy luật của cái đẹp. Trong đó, biểu hiện tập trung nhất của sự sáng tạo ấy chính là văn học nghệ thuật. Con người, với tư cách là khách thể của văn hóa, đã tiếp nhận chức năng này, đồng thời tự thanh lọc mình để hướng tới cái đẹp, khắc phục cái xấu còn tồn tại trong chính bản thân mình.
Chức năng giải trí
Có thể bạn muốn xem thêm:
- Trình độ văn hóa – Điều gì tạo nên trình độ của mỗi người?
- Văn hóa Việt Nam nổi bật, thú vị, đậm đà bản sắc dân tộc
Trong cuộc sống, ngoài việc lao động và sáng tạo, ai cũng cần có nhu cầu giải trí – một trong những chức năng của văn hóa. Để đáp ứng được các nhu cầu ấy, các hoạt động văn hoá như câu lạc bộ, bảo tàng, lễ hội, ca nhạc,… được hình thành. Có thể thấy, giải trí thông qua các hoạt động văn hoá là hoạt động rất bổ ích và cần thiết. Nó góp phần giúp con người được phát triển toàn diện hơn, lao động, sáng tạo hiệu quả hơn.
Chức năng kế tục và phát triển
Chức năng bao gồm sự kế tục và phát triển. Văn hóa luôn được hình thành thông qua một quá trình và được bảo tồn qua nhiều thế hệ, mang tính lịch sử. Điều này đã tạo cho văn hóa một bề dày có chiều sâu, được duy trì bằng truyền thống văn hóa. Có thể hiểu chức năng kế tục và phát triển chính là cơ chế tích lũy và truyền đạt kinh nghiệm trong cộng đồng theo không gian và thời gian. Các kinh nghiệm này là những giá trị tương đối ổn định (còn gọi là những kinh nghiệm tập thể), được tích lũy và tái tạo trong cộng đồng người và được cố định hóa dưới dạng ngôn ngữ, phong tục, tập quán, nghỉ lễ, luật pháp, dư luận… thông qua những khuôn mẫu xã hội.
Trên đây là 5 chức năng của văn hóa, những chức năng này luôn xuất hiện trong bất kỳ những khía cạnh nào của văn hóa. Mong rằng những nội dung trên đã giải đáp được những thắc mắc của bạn.
